نقش مشارکت در مدیریت جامع و توسعه پایدار: مطالعه موردی شرکت تعاونی چند منظوره آبخیزداری نوایگان داراب

با توجه به رشد روزافزون جمعیت و لزوم حفظ و بهره برداری بهینه از منابع آب و خاک با مشارکت مردم شرکت تعاونی چند منظوره آبخیرداری نوایگان داراب برای اولین بار در ایران در سال 1375 تاسیس شد. این شرکت با مشارکت فکری، یدی و مالی اعضا مدیریت و اجرای امور آبخیزداری-عمرانی-اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی حوضه آبخیز مربوطه را با هدف کنترل فرسایش، حفظ آب، افزایش تولید، ایجاد اشتغال و حفظ محیط زیست بعهده گرفته است. بمنظور ارزیابی این شرکت اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه، مصاحبه حضوری و بازدید از منطقه انجام گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق مقایسه وضعیت قبل و بعد از تشکیل تعاونی آبخیزداری و مقایسه آن با دو روستای لایزنگان و مروارید بعنوان روستاهای شاهد صورت گرفت. علاوه بر این بمنظور ارزیابی اقتصادی و تحلیل سرمایه گذاری طرح درختکاری، از روش ارزش فعلی خالص و نسبت فایده به هزینه استفاده گردید. همچنین چگونگی ارائه نهادهای تولید، کاهش هزینه ها، افزایش تولید، افزایش درآمد، ایجاد اشتغال و کاهش نقش مالی-اجرائی دولت در اثر مشارکت مردم بررسی گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که شرکت تعاونی مورد مطالعه برخلاف شرکتهای تعاونی بخود متکی بوده و اداره آن بدون دخالت دولت انجام گرفته است. سرمایه گذاری انجام شده در شرکت در طول دوره سه ساله فعالیت بالغ بر 63/2 میلیارد ریال بوده که 6/65 درصد آن از طرف مردم انجام شده است. حفاظت از جنگلها و مراتع توسط اعضا شرکت انجام شده و طرحهای ابخیزداری شامل سکوبندی و نهالکاری در 1800 هکتار بمرحله اجرا درآمده است. افزایش اشتغال و درآمد از طریق نهالکاری، ایجاد گاوداریهایی با سه تا پنج راس دام، احداث حوضچه های پرورش ماهی در محدوده شرکت انجام شده است. ارزیابی سرمایه گذاری انجام شده در طرح درختکاری نشان دهنده بازده مثبت بوده و نسبت فایده به هزینه 92/1 می باشد. در پایان پیشنهاداتی در جهت توسعه این گونه تعاونی ها مطرح گردیده است.